رولیک پلی اورتان

در دنیای صنعت و تولید، یکی از اصلی‌ترین بخش‌های هر سیستم انتقال مواد، رولیک‌ها هستند؛ قطعاتی که مسئول حمل، هدایت و جابجایی مواد روی نوار نقاله‌ها می‌باشند. اما هر رولیکی برای همه کاربردها مناسب نیست. با پیشرفت تکنولوژی، رولیک‌های پلی‌اورتان به‌عنوان یکی از مقاوم‌ترین، کم‌صدا‌ترین و بادوام‌ترین گزینه‌ها وارد میدان شده‌اند و جایگزین مناسبی برای رولیک‌های فلزی یا پلاستیکی در برخی کاربردهای خاص شده‌اند.

رولیک چیست و چه وظیفه‌ای دارد؟

رولیک (Roller یا Idler) قطعه‌ای استوانه‌ای شکل است که در دو سر خود بلبرینگ دارد و آزادانه می‌چرخد. این قطعه در زیر نوار نقاله قرار می‌گیرد و وزن نوار و محموله روی آن را تحمل کرده و باعث کاهش اصطکاک حرکت و روان‌سازی انتقال مواد می‌شود.

رولیک‌ها از نظر جنس، قطر، طول، نوع بلبرینگ و روکش، انواع مختلفی دارند. یکی از جنس‌های پرکاربرد و مدرن در ساخت رولیک، پلی اورتان (PU) است.

پلی‌اورتان چیست؟

پلی‌اورتان یک پلیمر مصنوعی و بسیار مقاوم است که خاصیت کشسانی، استحکام مکانیکی، مقاومت به سایش و مقاومت شیمیایی بالایی دارد. این ماده در حالت جامد می‌تواند به‌صورت سخت یا انعطاف‌پذیر تولید شود و در ساخت چرخ، رولر، پوشش کف، ضربه‌گیر و بسیاری از قطعات صنعتی استفاده می‌شود.

ساختار رولیک پلی اورتان

رولیک‌های پلی‌اورتان معمولاً از یک هسته فلزی یا پلاستیکی (به‌عنوان اسکلت مرکزی) تشکیل شده‌اند که لایه‌ای از پلی‌اورتان روی آن تزریق یا چسبانده می‌شود. این ساختار دو لایه‌ای باعث می‌شود رولیک هم استحکام مکانیکی داشته باشد و هم نرمی و مقاومت سطحی موردنیاز برای حمل مواد حساس یا کاهش صدای کارکرد را تأمین کند.

کاربردهای رولیک پلی اورتان

رولیک‌های پلی‌اورتان در صنایع مختلفی به‌کار می‌روند، از جمله:

• صنایع بسته‌بندی: در خطوط نقاله‌ای که کارتن، جعبه یا محصولات حساس جابجا می‌شوند.

• صنایع غذایی و دارویی: به دلیل بهداشتی بودن و عدم جذب آلودگی، در حمل مواد غذایی بسته‌بندی‌شده کاربرد دارد.

• صنایع الکترونیک: حمل بردهای الکترونیکی یا قطعات حساس بدون آسیب.

• صنایع خودروسازی: در خطوط مونتاژ یا انتقال قطعات.

• صنایع سرامیک، کاشی و شیشه: به دلیل جلوگیری از خط‌ و خش روی سطوح حساس.

• سیستم‌های نقاله در فرودگاه‌ها، انبارهای هوشمند و مراکز توزیع کالا

مزایای رولیک پلی اورتان

استفاده از پلی‌اورتان به‌عنوان ماده اولیه رولیک، مزایای زیادی دارد:

1. مقاومت بالا در برابر سایش

پلی‌اورتان به‌طور ذاتی در برابر سایش، خراش، ضربه و فرسایش مقاومت بالایی دارد. این ویژگی آن را برای کاربردهای طولانی‌مدت ایده‌آل می‌کند.

2. کاهش صدا و لرزش

یکی از مشکلات رولیک‌های فلزی، صدای زیاد و لرزش هنگام کار است. رولیک‌های PU با جذب بخشی از لرزش‌ها، صدای تولیدی سیستم را به شدت کاهش می‌دهند.

3. عدم آسیب به سطح کالا

پلی‌اورتان نرم‌تر از فلز است و در تماس با قطعات حساس مثل شیشه، سرامیک، چوب یا بسته‌بندی‌های کاغذی، آسیبی وارد نمی‌کند.

4. مقاومت شیمیایی و حرارتی

پلی‌اورتان در برابر بسیاری از روغن‌ها، اسیدها، مواد شیمیایی و حتی دمای بالا یا پایین، عملکرد قابل قبولی دارد.

5. طول عمر بالا

در صورت استفاده صحیح، رولیک‌های پلی‌اورتان در مقایسه با رولیک‌های فلزی یا PVC عمر مفید بیشتری دارند و کمتر نیاز به تعویض پیدا می‌کنند.

معایب و محدودیت‌ها

هیچ ماده‌ای بدون ایراد نیست. رولیک‌های پلی‌اورتان نیز برخی محدودیت‌ها دارند:

• قیمت بالاتر نسبت به پلاستیکی یا فلزی: به‌ویژه در متراژ بالا یا پروژه‌های بزرگ.

• حساسیت به اشیاء تیز: پلی‌اورتان ممکن است در برابر برش یا اجسام نوک‌تیز آسیب‌پذیر باشد.

• عدم کارایی در محیط‌های بسیار سنگین: در معادن یا خطوطی با سنگ‌های درشت یا بار بسیار سنگین، رولیک‌های فولادی هنوز انتخاب اول هستند.

تفاوت رولیک پلی اورتان با رولیک فلزی

نکات مهم در خرید رولیک پلی اورتان

برای انتخاب مناسب رولیک PU باید به چند نکته توجه کرد:

1. قطر و طول رولیک: باید متناسب با عرض نوار نقاله و وزن محموله باشد.

2. نوع بلبرینگ و روانکاری: در صورت نیاز به سرعت بالا، بلبرینگ‌های دقیق و مهر و موم شده استفاده شود.

3. ضخامت لایه پلی‌اورتان: بسته به نوع کالا و شرایط محیطی، ضخامت می‌تواند بین ۳ تا ۱۵ میلی‌متر متغیر باشد.

4. نوع پلی‌اورتان (سخت یا نرم): برخی خطوط به رولیک‌های سخت‌تر و برخی دیگر به نوع نرم‌تر نیاز دارند.

5. دمای کاری محیط: اطمینان حاصل شود که ماده PU استفاده‌شده، در بازه دمایی محیط دچار تغییر خواص نشود.

نگهداری و افزایش عمر رولیک PU

• نظافت منظم سطح رولیک‌ها: تجمع گردوغبار یا مواد شیمیایی باعث فرسایش سریع‌تر می‌شود.

• بررسی سلامت بلبرینگ‌ها: روانکاری و بررسی منظم برای جلوگیری از گیرپاژ یا صداهای غیرعادی.

• تنظیم صحیح رولیک‌ها روی شاسی نوار نقاله: عدم تراز بودن رولیک، باعث سایش ناهمگون و کاهش عمر آن می‌شود.

• جلوگیری از تماس با اجسام تیز یا سایش با فلزات برنده